ส่วนประกอบเปียโน มีอะไรบ้าง ทำหน้าที่อะไร ?

เปียโน หรือชื่อเต็ม เปียโนฟอร์เต (Pianoforte) จัดเป็นเครื่องดนตรีที่คนทั่วโลกให้การยอมรับ ว่าเป็นเครื่องดนตรีที่มีเสียงเป็นเอกลักษณ์ และมีเสียงที่ไพเราะมากๆไม่แพ้ดนตรีประเภทอื่นเลย ปัจจุบันนี้เปียโนสามารถเข้าถึงและหาซื้อมาใช้งานได้ง่ายกว่าสมัยก่อนมากๆ บริษัทที่เป็นแบรนด์ชั้นนำของการผลิตเปียโนต่างๆ ก็หันมาให้ความสนใจกับเปียโนมากขึ้นเช่นกัน ไม่ว่าจะเป็นเปียโนไฟฟ้า หรือเปียโนไม้ก็ตาม วันนี้แอดจะมาเล่าให้ฟังว่า ชิ้นส่วนต่างๆของเปียโนไม้
มีอะไรบ้างและมีความสำคัญยังไง ทำไมเราถึงควรรู้ไว้

การที่เรารู้จักส่วนประกอบต่างๆว่ามีความสำคัญยังไงกับตัวเปียโน ก็เป็นเรื่องที่สำคัญเช่นกันครับ จะทำให้เรารู้ว่าควรดูแลรักษาเปียโนให้มีอายุใช้งานได้นานขึ้นยังไง แล้วยังเป็นส่วนช่วยการเลือกซื้อเปียโน ให้ได้คุณภาพที่ดีได้เลยครับ ต่อจากนี้เรามาดูกันว่าส่วนประกอบต่างๆ ของเปียโนนั้นมีอะไรบ้าง

แอดจะหยิบตัว Kawai SK-3LA มานำเสนอเป็นตัวอย่าง โดยเปียโนจะมีส่วนประกอบที่สำคัญๆ 9 ส่วน มีดังนี้

คีย์บอร์ด

เปียโนสมัยใหม่นี้จะมีคีย์ทั้งหมด 88 จะมีโน๊ตตั้งแต่ A0 ถึง C8 ด้วยกัน โดยบางเครื่องเพิ่มเพียงฝั่งเดียว บางเครื่องเพิ่มทั้งสองฝั่ง ซึ่งจะมีเสียงที่แตกต่างกัน เพื่อไม่ให้นักเปียโนรู้สึกสับสนกับคีย์ที่เพิ่มมาใหม่ ด้วยเหตุนี้ทำให้เสียงเปียโนได้ยินหลากหลายเสียงมากขึ้น และเล่นเพลงได้หลากหลายแนวขึ้น

สำหรับตัว Shigeru SK-3LA คีย์เปียโนมีความยาวเป็นพิเศษโดยใช้ไม้สปรูซ

ไม้สปรูซเป็นวัสดุในอุดมคติที่เป็นกุญแจสำคัญ น้ำหนักเบาแต่แข็งแรงมากหากเทียบกับน้ำหนักแล้ว ไม้ชนิดนี้ทนต่อความโค้งงอได้เป็นอย่างดี และความสม่ำเสมอเป็นพิเศษ ส่งผ่านทุกรายละเอียดสำคัญของการแสดง ในขณะที่ยังคงมีความเสถียรตลอดระยะเวลาการใช้งาน การขยายความยาวของแต่ละคีย์ก็เพื่อให้เล่นได้ง่ายขึ้นและให้การตอบสนองที่สม่ำเสมอยิ่งขึ้นจากด้านบนไปยังด้านล่างของคีย์ คีย์สติ๊กยังได้รับการออกแบบให้สูงขึ้นเล็กน้อยเพื่อให้มีความแข็งแกร่งสูงสุดเพื่อส่งกำลังที่มากขึ้น

สายเปียโน

สายเปียโน หรือ Strings จะมีมากกว่า 200 เส้น ได้ถูกขึงผ่านเฟรมเหล็กที่เรียกว่าเพลท (Plate) อีกด้านหนึ่งของทุกๆ สายที่ถูกยึดติดกับหมุด แล้วอีกด้านผูกม้วนกับหลักหมุด เราสามารถจูนเสียงได้โดยการหมุนหลักหมุด เช่นเดียวกับการปรับแต่งความตึงของสายในแต่ละด้าน

สายเบสแบบพันมือโดยช่างผู้ชำนาญ

ขั้นตอนการพันลวดทองแดงรอบสายเบสต้องใช้ทักษะที่มีความประณีตขั้นสูง ในขั้นตอนนี้ ช่างฝีมือผู้ชำนาญการของ Kawai จะพันลวดแต่ละเส้นอย่างระมัดระวังและแม่นยำด้วยมือ เพื่อให้ได้คุณภาพสูงสุด

ค้อนเคาะสาย

ค้อนเคาะสาย หรือ Hammer ตัวค้อนจะเป็นไม้หุ้มด้วยสักหลาด ซึ่งจะทำหน้าที่ในการตีกระทบกับสาย เพื่อให้เกิดเสียงออกมาตามคีย์ที่เรากด ซึ่งตัวหัวค้อนเองจะต้องทำจากวัสดุที่มีคุณภาพที่ดีด้วยเช่นกัน

ค้อน Shiko Seion ของ Kawai

ค้อน Shiko Seion ซึ่งใช้ชื่อมาจากคำภาษาญี่ปุ่นที่แปลว่า “ที่สุดแห่งการเปล่งเสียง” ถูกผลิตขึ้นอย่างมีเอกลักษณ์และพิถีพิถันยิ่งกว่าเปียโนรุ่นใด โดย Master Piano Artisans ของเราที่ดูแลการผลิตตั้งแต่ต้นจนจบ

ค้อนทุกอันถูกกดด้วยมืออย่างพิถีพิถันโดยไม่ต้องใช้ความร้อน และให้เสียงขั้นสุดยอดโดยไม่ใช้สารชุบแข็งเทียม เพื่อให้แน่ใจว่าเปียโนจะให้การตอบสนองและไดนามิกที่โดดเด่นที่สุด

ตัวห้ามสาย

ตัวห้ามสาย หรือ Damper จะมีลักษณะคล้ายหัวค้อน จะเป็นลิ้นไม้สักหลาด จะคอยทำหน้าที่หยุดเสียงของเปียโน โดยที่ Damper จะวางอยู่บนตัวสายเปียโน เมื่อเรากดคีย์ กลไกจะยก Damper ขึ้นพร้อมกับค้อนตีที่สาย ซึ่งทำให้เกิดเสียง และเมื่อเราปล่อยนิ้วออกจากคีย์ Damper ก็จะกลับมากดตัวสายเปียโน เพื่อทำการหยุดสั่นของสายเปียโน

ซาวบอร์ด

ซาวบอร์ด (Sound Board) จะเป็นส่วนที่ทำหน้าที่ขยายเสียงเปียโนให้ดังกังวานมากขึ้น เป็นส่วนสำคัญ ถือเป็นหัวใจหลักของเปียโนก็ว่าได้ครับ ซาวบอร์ด จะมีลักษณะเป็นไม้ซี่หลายขนาด เพื่อเสริมความแข็งแกร่ง

ซาวด์บอร์ดระดับพรีเมียมทำจากไม้สปรูซที่ผ่านพลังแห่งเวลาและธรรมชาติ

ซาวด์บอร์ดแบบเทเปอร์ที่ผลิตอย่างเฉพาะในเปียโน Shigeru ทำมาจากไม้สปรูซที่ดีที่สุดเท่านั้น ซึ่งมีอายุโดยกระบวนการคิการาชิแบบดั้งเดิม ที่ใช้เพียงพลังแห่งเวลาและธรรมชาติเพื่อให้ไม้มีความสมดุลตามธรรมชาติ กระบวนการที่ใช้เวลานานและอุตสาหะนี้ทำให้เปียโน Shigeru มีคุณภาพโทนเสียงที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว

สะพานสาย

สะพานสาย หรือ Bridge ก็คือสะพานสายที่ถูกติดตั้งด้านบนของซาวบอร์ด จะเป็นส่วนรองรับสายเปียโน ทำหน้าที่ส่งความสั่นสะเทือนของสายเปียโนไปยังซาวบอร์ด เพื่อเป็นการขยายเสียง สะพานสายจะแบ่งเป็น 2 ส่วน คือ Treble bridge และ Bass bridge

Treble bridge จะเป็นสะพานสายที่ใช้สายเปียโนที่มีย่านเสียงที่สูง จะมีลักษณะยาว โค้ง เป็นส่วนที่ทำให้เกิดเสียงต่ำได้สั้นกว่า
Bass bridge เป็นสะพานสายที่ใช้สายเปียโนที่มีย่านเสียงที่ต่ำ จะมีลักษณะคล้ายกับ Treble bridge แต่จะสั้นกว่า

พินบล็อค

พินบล็อค หรือ Pinblock จะประกอบด้วยหมุดปรับแต่งเสียง จะถูกประกอบกับแผ่นทองแดง ซึ่งจะถูกผนวกเข้ากับแผ่นไม้กระดานแข็งเคลือบ ที่จะเรียกว่า Pinblock จะถูกประกอบเข้าด้านล่าง เลยไม่สามารถมองเห็นได้ง่าย

Pinblock ที่มีคุณภาพ จะเป็นส่วนสำคัญที่จะช่วยให้เสียงที่ไพเราะ เวลามีการปรับแต่งเสียง เนื่องจากสายเปียโน หรือ Strings จะต้องมีแรงดึง 20 ตัน ดังนั้น Pinblock ที่มีคุณภาพ เป็นส่วนสำคัญและสามารถช่วยการบำรุงรักษา หรือมีอายุใช้งานได้นานขึ้นนั้นเองครับ

เพลท

เพลท (Plate) จะเป็นโครงโลหะภายในของเปียโน ทำหน้าที่เสริมความแข็งแกร่ง และยังเป็นตัวยึดกับสายเปียโน สามารถรับแรงดึงได้อย่างดี โดย Plate จะวางอยู่เหนือ Pinblock

คันเหยียบ

คันเหยียบ หรือ Pedal จะเป็นส่วนประกอบของเปียโนอีกหนึ่งส่วนที่มีความน่าสนใจเป็นอย่างมาก จะเป็นตัวเพิ่มลูกเล่นให้กับเปียโนได้มากขึ้น เป็นส่วนที่สามารถควบคุมเสียงเปียโนได้เลย

โดย Pedal มีด้วยกันทั้งหมด 4 ประเภท แต่ในเปียโนแต่ละตัวจะมีมากสุดแค่ 3 ประเภท

1. Soft pedal หรือ una corda: ภาษาอิตาลี แปลว่า หนึ่งสาย โดยปกติแล้วการเกิดเสียงของเปียโน เกิดได้โดยค้อนตีกับสายทั้ง 3 เส้นในแต่ละโน็ต ซึ่ง Soft pedal หรือ una corda จะทำหน้าที่ขยับหรือเคลื่อนทั้งคีย์บอร์ดไปทางขวาเล็กน้อย เพื่อให้ค้อนขยับไปตีโดนแค่ 1 สาย หรือ 2 สาย จะทำให้ได้เสียงทีเบาลงกว่าปกติและโทนเสียงจะเปลี่ยนไปด้วยเช่นกัน

ประเภทที่ 2.Sostenuto pedal: เป็นแพดเดิ้ลที่อยู่ตรงกลาง ส่วนใหญ่แล้วจะเจอใน แกรนด์เปียโน , เปียโนไฟฟ้า , อัพไรท์เปียโนแค่บางรุ่น มีหน้าที่ในการรักษาเสียงแรกไว้ เช่น เรากดโน็ตหรือคอร์ด เสียงแรกที่เรากดจะค้างไว้ส่วนตัวโน็ตถัดไปจะเป็นโน็ตสั้นตามปกติ โดยปกติแล้วจะพบในเพลงคลาสสิกจะกำกับไว้ในโน็ตเพลงเป็นตัวย่อว่า “S.P.” “Sost. Ped.” หรือ “ThP.” ที่ย่อมาจาก Tonhalte-Pedal นั่นเอง

ประเภทที่ 3.Practice Pedal: จะอยู่ตรงกลางแทนที่ Sostenuto pedal ความหมายตรงตัว คือแป้นเหยียบสำหรับฝึกซ้อม ทำหน้าที่ลดระดับเสียงของเปียโนโดยการประกบผ้าสักหลาดบางๆไว้ระหว่างค้อนกับสาย สามารถเหยียบแล้วเลื่อนไปทางซ้ายเพื่อให้ล็อคไว้อยู่กับที่โดยไม่ต้องเหยียบค้างไว้ตลอดก็ได้ จะพบได้ใน อัพไรท์เปียโนเป็นหลัก

ประเภทที่ 4.Sustain Pedal: แพดเดิ้ลขวาสุด ส่วนใหญ่แล้วจะใช้แพดเดิ้ลตัวนี้เป็นหลัก หน้าที่ของ Sustain Pedal ทำให้เสียงลากยาวขึ้นให้การเล่นที่ไม่ติดขัดสามารถยกมือเพื่อเปลี่ยนไปอีกคอร์ดนึงโดยเสียงไม่หายและต่อเนื่องอย่างลงตัว กลไกลการทำงาน ก็คือจะยกสักหลาดที่อุดไว้ขึ้นในขณะที่เราเหยียบ

สรุป

การที่เรามีความรู้ในเรื่องของส่วนประกอบต่างๆของเปียโน เป็นข้อดีของเราในการเลือกซื้อเปียโนที่มีคุณภาพที่ดีนะครับ อีกเรื่องคือการดูแลรักษาเปียโนให้อยู่กับเราไปได้นานๆ

หวังว่าทุกท่านจะได้รับความรู้ไม่มากก็น้อยนะครับ แล้วครั้งหน้าจะเป็นเรื่องอะไร ฝากติดตามเพจ Kawai Flagship Store ไว้ด้วยนะครับ อ้อ สำหรับตัวเปียโน Kawai ที่แอดเอามาโชว์นี้และอีกหลายๆรุ่นสามารถเข้ามาลองได้ที่ Showroom ได้เลยครับผม